Οι Έλληνες ιατροί Εμμανουήλ Τιμόνης και Ιάκωβος Πυλαρινός σωτήρες της ανθρωπότητας από την ευλογιά.

Ιταλική λιθογραφία του πρώτου ημίσεως του 19ου αιώνα πού αποτέλεσε τάμα σε εκκλησία
καθώς ο εικονιζόμενος ιατρός όρθιος δεξιά έσωσε από την ευλογιά τον ασθενή στη κλίνη
Σεμπαστιάνο Γκανσόλο με εμφανή τα σπυριά της ευλογιάς. Η σύζυγός του προφανώς
γονυπετής κάνει με τη προσευχή της παράκληση στη Παναγία να σώσει τον σύζυγό της.

Πριν τρεις αιώνες, την ανθρωπότητα την μάστιζαν τρομερές επιδημίες, γνωστότερες με τον όρο «λοιμός». Μια από τις αρρώστιες της εποχής, που είχε προκαλέσει χιλιάδες θανάτους ήταν και η ευλογιά. Λίγοι έλληνες γνωρίζουν ότι έλληνας ήταν εκείνος πού πρώτος εμβολίασε το κόσμο σώζοντας τον από την επάρατη τότε νόσο της ευλογιάς. Αποτελεί νόσημα πού εξαφανίστηκε επίσημα από την οικουμένη με ανακοίνωση του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας στα 1984. Τι συνέβαινε όμως 300 χρόνια νωρίτερα; Ένας μεγάλος και ευφυέστατος λοιπόν έλληνας ιατρός ο Ιάκωβος Πυλαρινός (πολύ πρίν τον Έντουαρντ Τζέννερ πού καπηλεύτηκε το έργο του Πυλαρινού), πού είχε σπουδάσει στη Πάδουα  ιατρική γύρισε το κόσμο σαν ανήσυχο πνεύμα πού ήταν και παρατηρώντας μια απλή ελληνίδα χωρική κάπου στη Θεσσαλία τον εντυπωσίασε πώς τρίβοντας τη πληγή κάποιου προβάτου προσβεβλημένου από ευλογιά κατόπιν ενοφθάλμιζε το γδαρμένο ιστό στο χέρι παιδιών πού αποκτούσαν ανοσία στο καταραμένο αυτό νόσημα. Σκέφθηκε λοιπόν πολύ ορθά να πράξει το ίδιο σε ευρύτερη κλίμακα σε όσους περισσότερους ανθρώπους μπορούσε. Οι ασθενείς του ανήκαν σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και ο Ευλογιασμός όπως ονομάστηκε η μέθοδος του αποτέλεσε το πρώτο εμβολιασμό του είδους αυτού κατά της ευλογιάς. Αργότερα ο Τζέννερ εφάρμοσε τον δαμαλισμό, πού είναι διαφορετική μέθοδος και λιγότερο επικίνδυνη. Ο Πυλαρινός και ο συνάδελφος Τιμόνης έσωσαν ουσιαστικά την Οθωμανική Αυτοκρατορία και την Ελλάδα από την ευλογιά.

Ο Ιάκωβος Πυλαρινός γεννήθηκε στο Ληξούρι της Κεφαλληνίας στα 1659 και πέθανε στην Κωνσταντινούπολη στα 1718. Σπούδασε Νομική στην Πάδουα και αφού άσκησε για μικρό διάστημα την δικηγορία στο Ληξούρι, ξαναπήγε στην Πάδουα όπου σπούδασε Ιατρική . Ήταν ένας πραγματικός κοσμοπολίτης και αυτό που λέμε σήμερα επιφανής ιατρός . Διετέλεσε αρχίατρος στην Υψηλή Πύλη του Σουλτάνου, στην Αυλή του ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας , στην αυλή του τσάρου Πέτρου του Μεγάλου, του Δόγηδος της Βενετίας Μοροζίνι του λεγόμενου Πελοποννησιακού, του Σέρβου ηγεμόνα και τέλος εργάσθηκε ως ιδιώτης ιατρός στο όμορφο περιβάλλον της Κωνσταντινούπολης.

Στην Κωνσταντινούπολη γνωρίσθηκε με το συμπατριώτη του Τιμόνη και μαζί ανέπτυξαν στρατηγικές αντιμετώπισης της ευλογιάς που είχε γίνει την εποχή εκείνη επιδημική μάστιγα.

Ο Εμμανουήλ Τιμόνης (1669-1720), ήταν γόνος της Χιώτικης οικογένειας των Τιμόνηδων, που είχε και ιδιόκτητο ναό στη συνοικία του Παλαιοκάστρου, την Αγία Άννα των Τιμόνηδων. Ήταν γιατρός καθηγητής του Πανεπιστημίου Παδούης Ιταλίας. Ο Εμμανουήλ Τιμόνης ασκούσε την ιατρική στην Κωνσταντινούπολη και ήταν αρχίατρος του Σουλτάνου. Η μέθοδος του ευλογιασμού που εφάρμοσε ως μέτρο για την πρόληψη της ευλογιάς, βρήκε ένθερμο οπαδό την λαίδη Μαίρη Ουώρτλυ Μοντάγκιου σύζυγο του πρεσβευτή στην Υψηλή Πύλη, που εμβολίασε και τα παιδιά της με τη μέθοδο που πρότεινε ο Τιμόνης. Η ίδια έπεισε τον κλινικό γιατρό του Λονδίνου Richard Mead (1673-1754), να διαδώσει την μέθοδο πανευρωπαϊκά. Μετά απ` αυτό ανακηρύχθηκε και Διδάκτωρ της Ιατρικής και της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Ο Τιμόνης δημοσίευσε τις παρατηρήσεις του στο «Historia variolarum quae per incisionem excitantur», στην Κωνσταντινούπολη το 1713 και μέσω του φίλου του ιατρού J. Woodward τις ανακοίνωσε επίσημα στη Βασιλική Ιατρική Εταιρεία του Λονδίνου, «An account of history of the procuring the small-pox byinfection or inoculation, etc», (περιοδικό Philosophical Transactions, vol. XXIX, London 1714).

Ο Πυλαρινός δημοσίευσε τις δικές του παρατηρήσεις (είχε δημιουργηθεί κάποια ρήξη μετξύ των δύο Ελλήνων ιατρών;) στη Βενετία το 1715: «Nova et tuta Variolas Excitandi per Translantationem Methodus; Nuper inventa & in usum tracta», ήτοι «Νέα και ασφαλής μέθοδος της ευλογιάς δια μετεμφυτεύσεως, νεωστί εφευρεθείσα και εις χρήσιν αχθείσα ήτις ορθώς του λοιπού τα σώματα φυλάσσει απρόσβλητα από τοιαύτης μολύνσεως». Η εργασία εγκρίθηκε αμέσως από την Ιερά Εξέταση και η μέθοδος του εμβολιασμού γενικεύθηκε στην Ιταλική χερσόνησο.

Εφαρμόζοντας τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις, οι δύο ιατροί και λαμβάνοντας υπόψιν και λαϊκές μεθόδους άσκησης της Ιατρικής ανέπτυξαν τη μέθοδο του λεγόμενου ευλογιασμού. Δηλαδή εισήγαγαν με εγκεντρισμό ή με εμφύτευση στο δέρμα υγιών παιδιών, πύον από φλύκταινες ασθενών με ευλογιά (ειδικά ασθενών που νοσούσαν ελαφρά). Τα παιδιά με αυτόν τον τρόπο γίνονταν άνοσα και αποκτούσαν ισόβια προστασία έναντι της ευλογιάς.

Ένεκα του γεγονότος ότι αμφότεροι σπούδασαν στη Πάδουα και κατείχαν ενετικά διαβατήρια καθώς τόσο η Χίος όσο και το Ληξούρι της Κεφαλληνίας ήσαν ενετοκρατούμενες περιοχές (οι αποικίες της Ultramarina ή Oltre Mar όπως τις αποκαλούσαν οι ενετοί), οι Άγγλοι πού συμπεριέλαβαν τον Πυλαρινό και τον Τιμόνη σαν μέλη του βασιλικού κολλεγίου του Λονδίνου στα 1715, τους χαρακτηρίζουν ακόμα και σήμερα άστοχα και λανθασμένα ως ''ενετούς'' ή ''ιταλούς'' στη διεθνή βιβλιογραφία, ενώ τόσο οι ενετοί όσο και οι Ιταλοί δεν αμφισβήτησαν ποτέ την ελληνκότητά τους!

Η αλλοίωση της ιστορίας συνεπώς είναι πανεύκολη όταν επικρατεί άγνοια της ελληνικής ιστορίας στις πλατειές μάζες του λαού ή ηθελημένα ή παραπληροφόρηση και κατευθυνόμενα συμφέροντα αποσκοπούν στη παραπλάνηση απόκρυψη ή και διαστρέβλωση της πνευματικής κληρονομιάς. Δίχως κεφάλι ένας λαός χάνεται από το χάρτη!